السبیلیات / اسماعیل فهد اسماعیل (نامزد نهایی جایزه بوکر عربی ۲۰۱۷)

ادبیات اقلیت ـ طی بلندترین جنگ سدهٔ بیستم (جنگ عراق و ایران) نیروهای عراق تمامی مدخل‌های سرشاخه‌های منشعب از اروند رود را با خاک پر کردند. به گونه‌ای که باعث قطع آب به باغ‌های خرمای واقع در غرب اروند رود شد. در گذر سال‌ها درختان نخل پژمرده شدند و دیگر بار ندادند. هم چنان که درختان و بوته‌های دیگر مردند. اما در این میان نواری ممتد از اروند رود تا نزدیکی صحراهای غربی در منطقه‌ای به نام السبیلیات به جا ماند. این رمان در تلاش برای بازنمایی علت به جای ماندن این شریان سبز وسط مساحت‌های واسعی از خشکی و خشک‌سالی، از طریق شخصیت پیرزنی است که به‌تنهایی پمپاژ آب و کشت روستایی را که تمامی ساکنان آن سربازند، بر دوش گرفته است.

***

اسماعیل فهد اسماعیل، نویسنده‌ای کویتی است که از سال ۱۹۸۵ به صورت آزاد و تمام وقت می‌نویسد. او در سال ۱۹۴۰ در شهر بصرهٔ عراق متولد شد. فارغ‌التحصیل رشتهٔ ادبیات و نقد از دانشکدهٔ عالی هنر و نمایش کویت است. مدتی به تدریس و مدیریت آموزشی پرداخت؛ همچنان‌که مدتی مدیریت یک شرکت هنری را بر عهده داشت. اسماعیل فهد اسماعیل بنیان‌گذار رمان در کویت به شمار می‌رود. اولین رمان او “آسمان آبی بود” در سال ۱۹۷۰ به چاپ رسید. و تاکنون ۲۷ رمان به چاپ رسانده است. علاوه بر آن، سه مجموعه داستان، دو نمایشنامه و تعداد زیادی نقد از او به چاپ رسیده است. رمان “در حضرت عنقا و یار وفادار” او کاندیدای بوکر ۲۰۱۴ هم بوده است. او یکی از چهره‌های برجستهٔ رمان‌نویسی عربی است.

***

جایزه عربی بوکر در سال ۲۰۰۷ به همت هیئت گردشگری و فرهنگ ابوظبی و با پشتیبانی جایزه بوکر بریتانیا پایه گذاری شد.

این جایزه صرفاً در حوزه رمان برگزار می‌شود و لیست نهایی آن شامل شش رمان می شود. به جز تضمین ترجمه رمان برتر، به هر یک از شش رمان راه یافته به لیست نهایی، مبلغ ده هزار دلار و به رمان برگزیده علاوه بر آن مبلغ پنجاه هزار دلار پرداخت می‌شود.

مؤسسه جایزۀ بین المللی بوکر عربی، روز پنجشنبه ۱۶ فوریه ۲۰۱۷ فهرست نامزدهای نهایی جایزه بوکر عربی سال ۲۰۱۷ را معرفی کرد.

این فهرست دربردارندۀ شش رمان به این شرح است:

السبیلیات نوشتۀ إسماعیل فهد إسماعیل از کویت

فرزندان گتو نوشتۀ إلیاس خوری از فلسطین

در اتاق عنکبوت نوشتۀ محمد عبد النبی از مصر

آغل‌های بردگان نوشتۀ نجوى بن شتوان از لیبی

مرگ کتاب‌فروش نوشتۀ سعد محمد رحیم از عراق

مرگ کوچک نوشتۀ محمد حسن علوان از عربستان سعودی

برگزیدۀ نهایی این جایزه ۲۵ آوریل ۲۰۱۷ در شب افتتاحیۀ نمایشگاه کتاب ابوظبی اعلام خواهد شد.

گزارش و معرفی از: فرزدق اسدی

ادبیات اقلیت / ۵ فروردین ۱۳۹۵