فاجعه در راه است / گزارشی از اوضاع نشر کتاب در ایران
ادبیات اقلیت ـ افزایش قیمت دلار و نابسامانی اقتصادی چه تأثیری در بازار کتاب ایران داشته و خواهد داشت؟ در گزارشی از ایلنا، سخنان مدیران چند انتشارات در این باره منتشر شده است که خلاصۀ آن به این شرح است:
حامد کنی (مدیر انتشارات روزبهان): با این قیمت‌های کاغذ به زودی قیمت کتاب هم چندین برابر می‌شود. عملاً کاغذ سفید که دیگر نمی‌توان خرید چون بسیار گران شده است. طبعا ناشر در این شرایط که تا چاپ کتاب نمی‌داند کاغذ هست یا نیست بخشی از تولیدات یا تیراژ‌هایش را کاهش می‌دهد و احتمالا فقط روی انتشار پرفروش‌ها متمرکز می‌شود و فروش و حتی عرضه یکسری از کتاب‌ها افت خواهد داشت. وضعیت بسیار بسیار نامطلوب است چراکه علاوه بر کاغذ، تهیه مواد اولیه چاپ مثل مرکب؛ مواد شیمیایی مورد نیاز این صنعت و … هم با مشکل مواجه شده است. دوباره عین زمان آقای احمدی‌نژاد که زد همه چیز را درب و داغان کرد، دار و ندار همه نابود شده است. فاجعه در راه است.
امیر حسین زادگان (مدیر انتشارات ققنوس): طبیعی است اگر با این شرایط قرار باشد من ناشر کتابی چاپ کنم سعی می‌کنم اثری را منتشر کنم که خیلی زودتر به پول برمی‌گردد نه اینکه کتابی را منشتر کنم که در انبار من ۶ ماه تا ۲ سال بخوابد و برگشت بخورد. نشر کتاب در زمانی امکان‌پذیر است که ثبات قیمت وجود داشته باشد وقتی انواع کالاهای مورد نیاز نشر کتاب هر روز یک قیمت است نمی‌توانیم فعالیتی داشته باشیم.
محمدعلی جعفریه (مدیر نشر ثالث): کمبود کاغذ باعث شده ناشرانی که با برنامه‌ریزی کار می‌کردند و تولیداتشان را در طول سال و ماه‌های مختلف تقسیم کرده‌اند، زمان‌بندی‌هایشان همه به هم خورده است. کاغذهایی هم این روزها استفاده شده کاغذهایی هستند که در انبار ناشر و چاپخانه‌ها موجود بوده که مصرف شده است. قیمت بالای کاغذ قیمت پشت جلد کتاب را بالا می‌برد و باعث می‌شود کتاب بیش از بیش از سبد خرید خانواده‌های ایرانی حذف شود.
حسن کیائیان (مدیر نشر چشمه): به طور سنتی بین ۲۵ تا ۳۰ درصد هزینه تولید یک کتاب را هزینه تامین کاغذ تشکیل می‌دهد؛ بنابراین وقتی قیمت کاغذ به این صورت بالا می‌رود طبیعتا این درصد هم تا ۴۰ و حتی ۵۰ درصد افزایش می‌کند که این میزان از افزایش هزینه اصلی‌ترین ماده اولیه انتشار یک کتاب قیمت تمام شده و پشت جلد آن را هم بالا می‌برد.
سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی جمهوری اسلامی ایران نیز در گفتگویی با خبرنگار ایلنا به این موضوع پرداخته و گفته است: واردات کاغذ براساس تلاش‌های صورت گرفته با ارز دولتی و جزو ردیف کالاهای اساسی قرار گرفته است. با این وجود، ما در سفارش کالا و ثبت سفارش‌ها نقش چندانی نداریم و وزارت صنعت، معدن و تجارت و بانک مرکزی در این حوزه، نفش‌آفرین هستند اما برای واردات آن تاکیدات زیادی به این دو دستگاه داشته‌ایم.
این عضو دولت تدبیر و امید با بیان اینکه خبرهای واصله و آمارها حاکی از واردات قابل توجهی کاغذ به کشور یا ثبت سفارش آن بوده است، تصریح کرد: خبرهایی که الان داریم؛ نشان می‌دهد مقدار کاغذی که در کشور وجود دارد، کم نیست و تکافوی نیاز کنونی کشور است اما مشکلی که وجود دارد و آنچه اتفاق افتاده، این است که میزان و مقدار عرضه شده کاغذ با همان نرخ ارزی که برای واردات گرفته شده، برابر نیست.
صالحی ادامه داد: ما در دیداری که با واردکنندگان کاغذ و هم انجمن مصرف‌کنندگان کاغذ و هم انجمن‌های صنفی مربوط به حوزه نشر داشته‌ایم، همگی متفق‌القول هستند که میزان کاغذ موجود در کشور از نظر حجم و اندازه اندک نیست اما در عرضه کاغذ دچار اختلالاتی هستیم.
وی با بیان اینکه افرادی هستند که فکر می‌کنند قیمت ارز، آن قیمتی نیست که برای واردات از دولت دریافت کرده‌اند و نرخ دیگری است، خاطرنشان کرد: این افراد حاضر نیستند کاغذهای وارداتی را با قیمت ارزی که گرفته‌اند همراه با یک سود منطقی به بازار عرضه کنند یا آنکه قیمت کاغذ عرضه شده بالاست.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به تشکیل جلسه کمیته کاغذ در روز سه‌شنبه هفته قبل اشاره کرد و ابراز داشت: در آن جلسه، قیمت کاغذ مشخص شد و بر این اساس، هر بند کاغذ برای حوزه نشر بندی ۱۲۵ هزار تومان و در مطبوعات چهار هزار و ۱۰ تومان است. همچنین سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان موظف شد فضای بازار را با پایش جدی‌تر کنترل کند تا فردی کاغذ را بالاتر از نرخ مصوب شده و غیرمجاز نفروشد و در صورت تخلف، با متخلفین برخورد شود.
ادبیات اقلیت / ۷ مرداد ۱۳۹۷
تمامی حقوق برای پایگاه اینترنتی «ادبیات اقلیت» محفوظ است.
علیرضا فرهنگ
قبلاً وقتی در کتابهای تاریخی، اوضاع بسیار نابسامان روزگار مردم را در اوایل صفویه و دوره‌های دیگر می‌خواندم، فکر می‌کردیم که اینها فقط موضوعات تاریخی است و متعلق به گذشته‌ها بوده، ولی سالهاست که می‌بینم همان اوضاع ویرانگر گذشته‌های تاریخی ما، درست اکنون بر خود ما می‌گذرد و هیچ تفاوتی بین خودم و آن انسان‌های گذشتۀ تاریخی‌مان که در اوج تنش و ویرانی بودند، نمی‌بینم. برای همین دیگر موضوعات شگرف تاریخی‌مان برایم رنگ و رویی ندارد چون خودم دارم آنها را تجربه می‌کنم.