ترجمۀ رمان «وات» بکت به بازار آمد

پیام رضایی در روزنامۀ اعتماد نوشت: رمان«وات» نوشته ساموئل بکت، نویسنده ایرلندی با ترجمه سهیل سمی توسط نشر ققنوس وارد بازار نشر شده است.

ساموئل بارکلی بِکت نمایشنامه نویس، رمان نویس و شاعر ایرلندی است که در سال ۱۹۶۹ برنده جایزه نوبل ادبیات شد اما این جایزه را نپذیرفت.

بکت که بیشتر با نمایشنامه هایش و به ویژه «در انتظار گودو» شناخته می شود آثاری نیز به نثر دارد.

سهیل سُمی مترجم رمان وات درگفت وگو با «اعتماد» با تاکید بر اهمیت آثار نثر بکت گفت: «پنج رمان وجود دارد که خود بکت آنها را یک مجموعه می دانست و معتقد بود سیر کارهایش را نشان می دهد. مالوی، مالون می میرد و نام ناپذیر، مرفی و وات. این آثار مسیر کار بکت را از نخستین کارهایش که کاملاو گاه تا حد پرستش زیر سایه جویس بود تا مستقل شدن و رسیدن به سبک نوشتاری خاص خودش را نشان می دهد.»

وی با اشاره به اینکه ترجمه آثار بکت پیچیدگی های زیادی دارد، افزود: «یکی از خصلت های کار بکت جمله های طولانی است که نیمه کاره هم رهای شان می کند و خب این کار را سخت می کند. غرابت جمله ها و ساختار زبانی بکت برای مترجم نگران کننده است. مثلامن به این فکر می کردم که برای خواننده ای که به این نوع از زبان و ادبیات آشنا نیست این اثر چگونه خواهد بود؟ آیا باید متن را ساده کنم تا ساده فهم شود یا نه متن را منتقل کنم؟ سر این دوراهی بودم و در نهایت به این نتیجه رسیدم که باید بکت را منتقل کنم. زیرا اگر آن را ساده کنم دیگر بکت نخواهد بود. تلاش کردم غرابت های متن بکت به فارسی منتقل شود و خب پیچیدگی های زیادی داشت.»

از او درباره انتخابش پرسیدم و اینکه چرا سراغ چنین متن هایی می رود. «من شخصا به آن بخشی از ادبیات و رمان علاقه دارم که رمان ها زبان توصیفی ندارند و به چیزی جز خودشان ارجاع نمی دهند. خیلی دوست دارم که خوانندگان ایرانی بدانند رمان یعنی زبان. البته من کارهای کلاسیک هم ترجمه کرده ام ولی در بین همان ها هم کنراد را انتخاب کردم. زبان همان فرم است و تفاوت رمان نویس ها را فقط زبان نشان می دهد و خب امیدوارم که شاید این کتاب ها بتواند کمک کند.»اما این مترجم نگاهی انتقادی به وضعیت ترجمه در ایران دارد. او معتقد است که ابعاد آسیبی که از وضعیت کنونی ترجمه خواهیم دید درسال های آتی خود را نشان خواهد داد. ١٠، ١۵ سال دیگر ما نتیجه این موج ترجمه و آسیب های آن را خواهیم دید.»

در سال های اخیر نقدی مطرح شده است مبنی بر اینکه مترجمان ما آنقدر که زبان مبدا را می دانند زبان مقصد یعنی فارسی را بلد نیستند. سُمی اما نظر دیگری دارد. «من هم این را شنیده ام اما تجربه بهم می گوید وقتی اصطلاح خاصی در متنی به کار می رود و بعد ترجمه می شود و نتیجه چنین بد از کار در می آید، آن فرد نه زبان مبدا را می داند و نه زبان مقصد را. هر دو مشکل دارد. ماجرا عمیق تر از این حرف هاست. این کم سوادی مترجم به عنوان مترجم است. این را نمی پذیرم که زبان فارسی نمی داند بلکه زبان مبدا را هم درست نمی داند.»

سهیل سُمی همچنین با اشاره به اینکه قرار است برخی دیگر از کارهای بکت را هم ترجمه کند از کاری که در دست دارد هم به اعتماد گفت. «در حال حاضر مشغول ترجمه «پایان راه» از جان بارت هستم». کتاب «وات» را انتشارات ققنوس در ٢٩۶ صفحه، قطع رقعی وبا قیمت ١۶هزارتومان منتشر کرده است.

#اعتماد، ۳۱/۳/۱۳۹۴