ترجیح می‌دهم که نه / بارتلبی محرر و سه جستار فلسفی

«بارتلبی محرر (داستانی از وال استریت)» عنوان داستانی از هرمان ملویل است و یکی از مهم‌ترین و شناخته‌شده‌ترین داستان‌های او.

ادبیات اقلیت ـ کتاب «ترجیح می‌دهم که نه» کتابی است که به کوشش پویا رفویی در سال ۱۳۹۰ منتشر شده است و دربردارندۀ داستان «بارتلبی محرر» و سه جستار فلسفی دربارۀ آن است.

ژیل دلوز، فیلسوف فرانسوی در یکی از آخرین مقاله‌های خود، با عنوان «بارتلبی، یا یک فرمول» به این داستان هرمان ملویل پرداخته است که با ترجمۀ شهریار وقفی پور در کتاب منتشر شده است.

امیر احمدی آریان نیز مقاله‌ای از «ژاک رانسیر» با عنوان «دلوز، بارتلبی و فرمول» ادبی را ترجمه کرده است که در آن به بررسی و تشریح بیشتر نظر دلوز دربارۀ این داستان پرداخته است.

مقالۀ سوم این کتاب، «بارتلبی، یا در باب حدوث» است که در آن جورجو آگامبن وجوه دیگری از این داستان را بررسی کرده است که با ترجمۀ امید مهرگان و پویا رفویی در کتاب «ترجیح می‌دهم که نه» منشتر شده است.

«بارتلبی محرر» را می‌توان داستان مردی دانست که می‌تواند به‌راحتی و با خونسردی «نه» بگوید. او فردی است که برای کار تحریر یا رونویسی در یک دفتر ثبت اسناد استخدام شده است و رفتاری متفاوت  و خاص دارد. او در برابر بسیاری از درخواست‌هایی که از او می‌شود تنها یک پاسخ دارد: «ترجیح می‌دهم که نکنم.»

ژیل دلوز دربارۀ این داستان نوشته است:

«معنای این داستان صرفاً آن چیزی است که می‌گوید. همان چیزی که تحت‌اللفظی می‌گوید و تکرارش می‌کند: «ترجیح می‌دهم نکنم.» این فرمولِ شوکتِ این داستان است که هر خوانندۀ شیدایی، به نوبۀ خود، تکرارش می‌کند. مردی تکیده و رنگ‌پریده فرمولی را بیان کرده است که هر کسی را به جنون می‌کشاند.»

دلوز در بخش دیگری از مقاله‌ای که در همین کتاب منتشر شده است، می‌نویسند: «بارتلبی، نه استعاره‌ای برای نویسنده است و نه، به هیچ وجهی، نمادی از چیزی دیگر. بارتلبی متن است به شکلی خشونت‌آمیز کمیک و امر کمیک همیشه عینی یا تحت‌اللفظی است. این داستان مانند نوولت‌ها یا داستان‌های بلندِ کلایست، داستایفسکی، کافکا یا بکت است همراه با این داستان‌ها، تباری زیرزمینی و متشخص را شکل می‌‌دهد.»

پیش از انتشار این کتاب، داستان «بارتلبی محرر» در سال ۱۳۷۶ در جلد سوم از مجموعۀ «داستان و نقد داستان» گزیده و ترجمۀ احمد گلشیری به همراه نقدی از لاینل تریلینگ منتشر شده بود و در کتاب «ترجیح می‌دهم که نه» پیش از این سه نقد، داستان «بارتلبی محرر» با ترجمۀ کاوه میرعباسی منتشر شده است.

هرمان ملویل در یکم اوت ۱۸۱۹ به دنیا آمد و در ۲۸ سپتامبر ۱۸۹۱ در گذشت. رمان «موبی دیک» یا «نهنگ سفید» او از مهم‌ترین رمان‌های قرن نوزدهم به شمار می‌رود.

کتاب «ترجیح می‌دهم که نه» را در سال ۱۳۹۰ با قیمت ۴۰۰۰ تومان و در ۱۶۵۰ نسخه انتشارات کتاب نشر نیک منتشر کرده است.