دون ژوان در جهنم؛ قاضی ربیحاوی و ابراهیم گلستان

در سومین فستیوال تئاتر ایرانی در لندن، قاضی ربیحاوی، نویسندۀ ایرانی، نمایش «دون ژوان در جهنم» نوشتۀ برنارد شاو با ترجمۀ ابراهیم گلستان را به روی صحنه برد.

ادبیات اقلیت ـ «دون ژوان در جهنم» از مشهورترین آثار جورج برنارد شاو، نویسندۀ معروف ایرلندی است که ابراهیم گلستان سال‌ها پیش، آن را به فارسی ترجمه کرده است.

ابراهیم گلستان در گفت‌وگو با محمد تنگستانی (رادیو زمانه) به مناسبت این اجرا در فستیوال تئا‌تر ایرانی در لندن می‌گوید: حدود یک هفته یا ده روز قبل از مرگ برناردشاو در سال ۱۹۵۰،  این نمایشنامه را ترجمه کردم.

گلستان با اشاره به اینکه سیمین دانشور از این کار بسیار خوشش می‌آمد، می‌افزاید: یادم هست که سیمین از من خواست که این کار را در دانشکدۀ ادبیات بخوانم و من در حدود سال ۱۳۳۴ بود که این کار را در جمع بزرگی از دانشجویان خواندم.

ابراهیم گلستان می‌گوید: حدوداً سال ۱۳۵۲ بود که با همکاری پرویز صیاد این کار را اجرا کردیم و به شکل عجیب و غریبی هم موفق بود.

تنگستانی همچنین با قاضی ربیحاوی، که کارگردانی این اجرا را به عهده داشته است، گفت‌وگویی کرده است که در آن، ربیحاوی دربارۀ نحوۀ آشنایی‌اش با این متنو علت انتخاب آن می‌گوید: این نمایشنامه حدود شصت هفتاد سال پیش ترجمه شده. در جوانی این کار را خوانده بودم در من اثر گذاشت، اما شاید آن طور که باید و شاید درکش نکردم، اما وقتی آن را اخیراً دوباره خواندم، متوجه شدم که این نمایشنامه پیامی دارد که باید آن را به گوش مردم و به اطلاع مردم رساند. به‌خصوص در موقعیتی که اکنون ما ایرانیان در آن هستیم.

قاضی ربیحاوی گفت: نکتۀ دیگر دربارۀ این ترجمه بود که من در بازخوانی این کار متوجه شدم تمام مباحثی که دربارۀ زبان گلستان گفته می‌شود که گاهی به غلط به آن «نثر گلستان» هم می‌گویند که در واقع «زبان گلستان» است، در این نمایشنامه و ترجمه به سرحد عالی خودش رسیده است. یعنی سعی شده است یک زبان شسته رفته فارسی با موسیقی درست، یعنی بر مبنای موسیقی شعر بیان شود و در دهان شخصیت‌ها گذاشته شود.

او توضیح می‌دهد: چون این یک نمایشنامۀ فلسفی است و حرف‌های مهمی دارد. و این ترجمه باعث شد که من تمام تلاش خودم را بکنم که حداقل برای یک بار هم که شده این کار را بر روی صحنه بیاورم.