برای گونگادین بهشت نیست
ادبیات اقلیت ـ معصومه فرید: «مانند ژنرال دوگل بی‌رقیب و تنها بود، به عنوان یک مرد و به عنوان یک نویسنده. باید مقایسه را همین‌جا پایان داد. او علی میردریکوندی نام داشت، ولی ترجیح می‌داد گونگادین خوانده شود. دهقانی بود از سرزمین‌های وحشی لرستان در جنوب غربی ایران و در هیچ قاموسی نمی‌شد او را باسواد نامید. وقتی من در سفارت انگلیس در تهران کار می‌کردم او به عنوان خانه‌شاگرد به منزلم آمده، شش هفته پهلویم بود و سپس ناپدید شد. این تمام آشنایی من با او بود. خارق‌العاده‌ترین شخصیتی که تا کنون در همه‌ی عمرم ملاقات کرده‌ام، یعنی مصنّف همین کتاب…» (ر.ث زاعنر از مقدمه‌ی کتاب)
برای گونگادین بهشت نیست نامی است که ستوان همینگ بر داستان افسران انگلیسی و آمریکایی نوشته‌ی علی میردریکوندی، در دهه‌ی چهل شمسی نهاده و آن را منتشر کرده است. این کتاب در سال ۱۹۶۵ تبدیل به پرفروش‌ترین کتاب سال آمریکا و انگلستان می‌شود. پس از چاپ اثر و فروش بالای آن، ناشر مربوطه درصدد یافتن نویسنده به منظور پرداخت حق‌التألیفش برمی‌آید. این خبر در روزنامه‌های ایرانی با تیترهایی همچون میلیونر گمشده، منتشر می‌شود.
برای گونگادین بهشت نیست
علی میردریکوندی، روستازاده‌ای، که برای پیدا کردن کار به کمپ انگلیسی‌ها در حوالی خرم‌آباد (بدرآباد) مراجعه می‌کند و در عین حال درصدد یادگیری زبان انگلیسی است. او به پیشنهاد ستوان همینگ شروع به نوشتن داستان‌هایی به این زبان می‌کند و چنان به یادگیری این زبان علاقه‌مند است که حتی در انتخاب شغلش، امکان پیشرفت در زبان انگلیسی برایش در اولویت قرار داشته دارد:
«من اکنون بیکارم و بدون داشتن کار نمی‌توانم انگلیسی را بیاموزم. به اینجا آمده‌ام که از شما استدعا کنم که اینک در قسمت نظامی انگلیس به من کاری بدهید، شاید ضمن انجام خدمت بتوانم انگلیسی یاد بگیرم. شما می‌توانید مطمئن باشید که من در کار خود خیلی جدی و ساعی هستم…» (بخش معرفی)
یا در جای دیگری می‌گوید:
«ممکن است شما مرا در زندان خودتان بیاندازید، به شرط آنکه نگهبان زندان، انگلیسی باشد…»
برای گونگادین بهشت نیست
روایت‌های متفاوتی از کیستی علی میردریکوندی و ماجرای انتشار کتابش در روزنامه‌های آن زمان وجود دارد. اثری از یک روستایی گمنام ایرانی که آن را به زبان انگلیسی نوشته و ابتدا در انگلستان چاپ می‌شود. سپس در مرداد ۱۳۴۴ غلامحسین صالحیار آن را ترجمه و نشر اطلاعات در ۹۵ صفحه، منتشر می‌کند. روزنامه‌های اطلاعات و کیهان اخبار و گمانه‌زنی‌های متعددی درباره‌ی نویسنده و کتابش منتشر می‌کنند که حواشی این قضیه خود می‌تواند درخور توجه پژوهش‌های حوزه‌ی علوم اجتماعی در آن سال‌ها باشد. از جمله آنکه برخی به طور کلی منکر وجود حقیقت خبر می‌شوند. تمام این اتفاقات در حالی رخ می‌دهد که یک سال از مرگ نویسنده‌ی گمنام این اثر مشهور و ترجمه‌شده به هشت زبان مختلف دنیا می‌گذرد.
در سال ۹۱، غلامرضا نعمت‌پور در صدد ساخت مستندی درباره این موضوع برمی‌آید تا ضمن آن حقیقت ماجرا را بیاید. او خلاصه‌ای از ماحصل تحقیقات خود را در قالب مستندی جذاب و مکاشفه‌آمیز، با نام برای گونگادین بهشت نیست به روایت تصویر درمی‌آورد. مستندی درباره زندگی، شخصیت و سرنوشت نویسنده‌ای مهجور و گمنام که سال‌های پایانی عمرش را به تکدی‌گری در یک امامزاده مشغول بوده و با این حال بنا به گفته‌ی مطلعین، در همان سال‌ها نیز از مطالعه دست نکشیده و کتاب‌هایی را به صورت امانت، تهیه می‌کرده است. مستند برای گونگادین بهشت نیست این روزها در سینمای هنر و تجربه در حال اکران است.
پی‌نوشت:
فایل پی.دی.اف این اثر، از طریق این لینک به صورت رایگان، قابل دریافت است.
کانال رسمی مستند برای گونگادین بهشت نیست
نگاهی دیگر به «برای گونگادین بهشت نیست»، مجله‌ی ادبی درگاه (نقد ادبی)
اسطوره آفرینش دین زردشت در داستان «برای گونگادین بهشت نیست»، خبرگزاری ایسنا
بهشت نافرجام، ماهنامه‌ی سینمایی فیلم
ادبیات اقلیت / ۲۰ تیر ۱۳۹۵
تمامی حقوق برای پایگاه اینترنتی «ادبیات اقلیت» محفوظ است.