زندگینامه استفانو بننی
ادبیات اقلیت ـ استفانو بننی (Stefano Benni) داستاننویس، شاعر و روزنامهنگار ایتالیایی، ۱۲ اوت ۱۹۴۷ در شهر بولونیا به دنیا آمد.
بننی کارش را با روزنامهنگاری آغاز کرد و اولین نوشتههای خود را در روزنامهی ایل مانیفستو و مجلهی پانوراما انتشار داد که این همکاریها همچنان نیز ادامه دارد.
آثار او به بیش از سی زبان دنیا ترجمه شده و چیزی حدود دو نیم میلیون نسخه از کتابهایش در ایتالیا به فروش رفته است.
این نویسندهی ایتالیایی در کنار فعالیتهای ادبی خود، سابقهی نویسندگی، کارگردانی و بازیگری در تلویزیون، تئاتر و سینما را نیز دارد. از آن جمله میتوان اشاره کرد به کارگردانی فیلمی با عنوان «موسیقی برای حیوانات قدیمی» که براساس یکی از رمانهای او با نام «جنگجویان مضحک ترسیده» در سال ۱۹۸۹ ساخته شد. از نکات جالب توجه در خصوص این فیلم میتوان اشاره کرد به حضور داریو فو، نمایشنامهنویس نوبلیست ایتالیایی، و همچنین پائولو روسی، مهاجم سابق تیم ملی ایتالیا، در مقام بازیگران این فیلم.
بننی در سال ۲۰۰۹ میلادی با بازی در فیلم سینمایی «بیخوابی» بازیگری سینما را نیز تجربه کرد.
او اولین اثر خود را که مجموعه داستانی بود با نام «کافه ورزش» در سال ۱۹۷۶ در انتشارات موندادوری که از بزرگترین ناشران ایتالیا در شهر میلان است، منتشر کرد. از آن زمان تا کنون استفانو بننی آثار متعددی را در زمینههای مختلف به چاپ رسانده است که از آن میان میتوان رمانهای «زمین»، «جنگجویانِ مضحکِ ترسیده»، «سرودها»، «بائول و مارگاریتا دلچه ویتا» و مجموعهداستانهای «دستور زبان خدا»، «روزی روزگاری ایدز»، «واپسین اشک» و «کافه زیر دریا» و دفتر شعرهای «دیر یا زود عشق سر میرسد» و «گروه لاجوردیها» را برشمرد.
بننی نمایشنامهها و فیلمنامههایی هم نوشته که بخشی از آنها را نیز خود او کارگردانی کرده و به اجرا درآورده است.
استفانو بننی با ترجمهای که رضا قیصریه از مجموعهداستان «کافهی زیر دریا» انجام داد و در سال ۱۳۸۳ به همت انتشارات کتاب خورشید منتشر کرد، برای اولین بار به مخاطب فارسیزبان معرفی شد.
رضا قیصریه در مقدمهای که بر «کافهی زیر دریا»ی بننی نوشته، او را این چنین معرفی میکند: «… از وارثان فضای فرهنگی ـ اجتماعی سالهای پس از جنبش دانشجویی ۱۹۶۸ در ایتالیاست، که نتیجهی آن اکتساب گونهای نگرش ناقدانه به دنیای پیرامون است که سخت آکنده از طنزپردازی است و در بسیاری موارد، حتی به طنز سیاه کشیده میشود.»
جهان داستانی او فضاهای بسیار متنوعی چون علمی ـ تخیلی، جنایی، فانتزی و… را دربر میگیرد که با رویکردی طنزآمیز ساخته و پرداخته شدهاند و حاصل اتخاذ این رویه، ایجاد روایتهای داستانی شگفتانگیزی است که با واژهسازیها و نوآوریهایی در زبان نوشتاری نیز همراه است. او به یاری همین جهان شگفتانگیز خیالی و نگاه طنزآمیزش انتقادات تند و تیز خود را به ناهنجاریهای اجتماعی و سیاسی جامعهی ایتالیا ابراز میکند.
برخورداری از همهی این ویژگیها باعث شده که قیصریه در مورد او چنین اظهارنظر کند: «بنّی… جایگاهی فراتر از یک نویسندهی پسامدرن پیدا میکند ـ شاید هم بنّی یکی از نادر نویسندگان پسامدرن به معنای واقعی آن باشد.»
بننی که بهتازگی شایستهی دریافت جایزهی ویتوریو دسیکا (این جایزه را دولت ایتالیا به هنرمندان برجستهی ایتالیایی و غیرایتالیایی میدهد که با خلق آثاری متفاوت خود را از دیگران متمایز کردهاند) شناخته شد در بیانیهای که در ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۵ (۷ مهرماه ۱۳۹۴) در صفحهی رسمی فیسبوک خود منتشر کرد، ضمن اعتراض به سیاستهای فرهنگی دولت فعلی ایتالیا و کاهش بودجهی بخش فرهنگ و هنر، از دریافت این جایزه امتناع کرد.
از این نویسندهی نامدار ایتالیایی تا کنون چندین اثر به فارسی ترجمه شده است:
– کافهی زیر دریا (مجموعه داستان)، رضا قیصریه، کتاب خورشید، ۱۳۸۳
– مارگریتا دلچه ویتا (رمان)، هانیه اینانلو، کتاب خورشید، ۱۳۸۸
– دزد و داستانهای دیگر (مجموعه داستان)، مهدی فتوحی، نیلا، ۱۳۸۸
– پینوکیا و نمایشنامههای دیگر (نمایشنامه)، سارا شهسوار حقیقی، نیلا، ۱۳۹۰
– دیگر تنها نیستی (مجموعه داستان)، محمدرضا میرزایی، حرفه هنرمند، ۱۳۹۱
ادبیات اقلیت ـ ۲۴ آبان ۱۳۹۴