وقت معلوم / مهدی کفاش

ادبیات اقلیت ـ وقت معلوم رمانی تازه‌منتشرشده از مهدی کفاش است؛ نویسنده‌ای که پیش از این رمانی به نام «یکی بود، سه تا نبود» منتشر کرده است.

«قال فإنک من المنظرین * الی یوم الوقت المعلوم» (فرمود: پس درحقیقت تو از مهلت‌داده‌شدگانی. تا روزِ وقتِ معلوم) این‌ آیاتی از قرآن است که در پیشانی وقت معلوم جا گرفته است. و پس از آن، در صفحۀ بعد جملاتی از «عین ـ صاد» (روحانیِ کمترشناخته‌شده و خاصی به نام علی صفائی حائری (۱۳۳۰ ـ ۱۳۷۸) که به این نام مستعار شهرت یافته: «باز عزم رفتن / از رنج و از غم / هم می‌توان ره‌توشه برداشت / هم می‌توان آسوده پر زد.»

اما وقت معلوم دربارۀ چیست؟ رمان دربارۀ شخصیتی به نام فؤاد است که در سلولی انفرادی زندانی شده است. مشخص نیست که چه کسی او را به زندان انداخته و چه کسانی از او بازجویی می‌کنند، اما مسئلۀ او و به زندان افکنندگانش مشخص است. او درگیر ماجراهایی شده است که سا‌ل‌ها قبل در بحبوحۀ انقلاب ۵۷ ایران رخ داده است. سه شخصیتی که زندگی‌شان و فعالیت‌هایشان در ابهام مانده است و کسی چنان‌که باید به آن نپرداخته: بهمن حجت کاشانی، علی پهلوی (علی اسلامی) و کاترین عدل؛ و وقایع مربوط به رویداد خرمدره؛ ارتباط آنان با خاندان پهلوی و خاندان قاجار و نیز، اتفاقاتی که خارج از فضای تاریخی زیستن این سه نفر در زندگی شخصی فؤاد و ارتباطاتش با افرادی که مرتبط با آن پیشینۀ تاریخی‌اند، می‌افتد.

رمان دو روایت را هم‌زمان به پیش می‌برد. روایتی سوم شخص از زندگی فؤاد و اتفاقاتی که برای او می‌افتد و روایتی اول‌شخص و در قالب شبه ـ اعترافات او در زندان که خودِ او در سلول انفرادی‌اش و گویا به درخواست زندانی‌کنندگانش می‌نویسد.

وقت معلوم رمانی پر از وقایع و تصاویر مختلف است، از زندگی شخصی و خانوادگی فؤاد گرفته تا سیستم‌های امنیتی و سیاسی‌ای که معلوم نیست متعلق به چه جریانی است تا فضاهای مرتبط با سبک زندگی روحانیت و در ضمن آن توصیف‌هایی از شهرهای قم و مشهد…  تا راز محل دفن ناصرالدین شاه بعد از نبش قبرش در سال ۱۳۵۷… که گمان می‌رود همۀ این‌ها در تدارک آن‌اند تا نوری هرچند کم‌سو بر ابهامی بیندازند که زندگی و فعالیت‌های آن سه شخصیتِ مرموز در تاریخ معاصر ایران را در بر گرفته است.

در بخشی از این کتاب می‌خوانیم:

«این را که این اعتراف‌ها راست بود یا چه قدرش راست بود، خودم هم نمی‌دانم. می‌توانی اسمش را اعتراف هم نگذاری، چون اگر اسمش این باشد، باید حمل به صحت کنی و خب، واقعیت این است که خیلی از وقایع می‌توانسته آن‌طوری که نوشتم نباشد. اصل واقعه می‌تواند درست باشد، اما از جایی که من تعریف کردم و با کلماتی که تعریف کردم، اگر تو بخواهی تعریف کنی، یک چیز دیگر می‌شود. خود من هم وقتی روایت‌های مختلف آدم‌های مختلف را در مورد بهمن شنیدم، تازه پی به خیلی چیزها بردم.»

این کتاب را انتشارات شهرستان ادب، در اسفند ۱۳۹۵ در شمارگان ۱۰۰۰ نسخه منتشر کرده است. این کتاب ۲۶۸ صفحه دارد و قیمت آن ۲۰ هزار تومان است.

ادبیات اقلیت / ۴ مرداد ۱۳۹۶