یازده شعر از اولا هان / ترجمۀ مصطفا صمدی

ادبیات اقلیت ـ یازده شعر از اولا هان (Ula Hahn) با ترجمۀ مصطفا صمدی:

یک

Mein Vater

Wer ist das?
fragen meine Freunde
und deuten auf das Foto
des Mannes über meinem Schreibtisch
zwischen Salvador Allende
und Angela Davis.
Ich sage:
Mein Vater. Tot.
Dann fragt niemand weiter.

Wer ist das?
frage ich den Mann,
der nicht einmal
für das Passfoto lächelt,
der an mir vorbeischaut
wie beim Grüßen
an Menschen,
die er nicht mochte.

Bauernkind, eines von zwölf,
und mit elf von der Schule;
hatte ausgelernt,
mit geducktem Kopf nach
oben zu sehen.
Ist krumm geworden
als Arbeiter an der Maschine
und als Soldat
verführt gegen die Roten.

Nachher noch einmal:
geglaubt, nicht begriffen.
Aber weitergemacht.
Als Arbeiter an der Maschine
als Vater in der Familie
und sonntags in die Kirche
wegen der Frau
und der Leute im Dorf.

Den hab ich gehasst.

Abends, wenn er aus der Fabrik
nach Hause kam,
schrie ich ihm entgegen
Vokabeln, Latein, Englisch.
Am Tisch bei Professors,
als mir der Tee
aus zitternden Händen
auf die Knie tropfte,
hab ich Witze gestammelt
über Tatzen,
die nach Maschinenöl stinken.

Hab das Glauben verlernt mit Mühe.
Hab begreifen gelernt und begriffen:

Den will ich lieben
bis in den Tod
all derer, die schuld sind
an seinem Leben
und meinem Hass.

Manchmal
da lag schon die Decke
auf seinen Knien
im Rollstuhl,
nahm er meine Hand,
hat sie abgemessen
mit Fingern und Blicken
und mich gefragt,
wie ich sie damit machen will,
die neue Welt.

Mit Dir,
hab ich gesagt
und meine Faust
geballt in der seinen.

Da machten wir die Zeit
zu der unseren,
als ich ein Sechstel
der Erde ihm
rot auf den Tisch hinzählte
und er es stückweis
und bedächtig
für bare Münze
und für sich nahm.

Wer ist das?
fragen meine Freunde
und ich sag: Einer von uns.
Nur der Fotograf
hat vergessen,
dass er mich anschaut
und lacht.

پدرم

این کیه؟
می‌پرسند دوستانم
و اشاره می‌کنند به عکس مردی
بین “سالوادور آلنده” و “آنجلا داویس”
بر روی میز تحریر
می‌گویم: پدرم        مرده‌ست
دیگر کسی چیزی نمی‌پرسد

این کیه؟
می‌پرسم از مردی
که هیچ‌گاه در عکس‌هایش نخندید
و کوتاه ملاقاتم کرد
مثل موقع سلام به مردمانی
که دوست‌شان نداشت

پسری کشاورز
یکی از دوازده تا
در یازده‌سالگی از مکتب آموخت
که با سری خمیده
به بالا نگاه کند
خم شد
به عنوان کارگر در کارخانه
و به عنوان سرباز
اغواشده در برابر سرخ‌ها
بعدها، باز
می‌دانست پذیرفتنی نیست
اما ادامه داد
به عنوان کارگر در کارخانه
به عنوان پدر در خانواده
و به‌خاطر زنش و مردمِ روستا
یکشنبه‌ها در کلیسا

متنفر بودم از او
عصرها، وقتی که از کارخانه
به خانه می‌آمد
فریاد می‌زدم بر او
با کلمات لاتین و انگلیسی

کنار میزِ پروفسور
از دستان لرزانم
وقتی که چای روی زانو چکید
لکنت گرفتم از پنجه‌هایی
که بوی گِند روغن ماشین می‌دهد

اعتقادم را از پس زدم به‌سختی
فهمیدن را آموختم و درک
می‌خواهم دوستش داشته باشم
تا دمِ مرگ
تمام کسانی را که مقصرند در زندگی‌شان
و در نفرت من

بر زانوهایش روی ویلچر
گاهی پتو پوشید بود
دستم را گرفت
اندازه‌اش کرد
برانداز کرد با چشم‌هاش
و پرسید:
چطور می‌خواهی با آن‌ها دنیای جدیدی بسازی؟
جواب دادم: با تو
و مشت‌هایم را فشرد در دست‌هایش

ما زمان را ساختیم
برای خودمان
وقتی که من یک ششمِ زمین را
سرخ می‌شمردم روی میز برای او
و او ذره ذره
و آرام جدی می‌گرفت

این کیه؟
می‌پرسند دوستانم
می‌گویم: یکی از ما

فقط عکاس از یاد برده است
که او به من نگاه می‌کند
و لبخند می‌زند

دو

Er kommt

Einkaufen: Kirschsaft Spinat und
neue Kartoffel
Spargel nicht، der ist noch zu teuer
oder ach was
zwei Pfund Spargel bitte.

O mein Gott:
dem Friseur ging
die Farbe aus.
Nehm ich statt Rot Mahagoni
nur nicht vorne so kurz.

Wie angegossen das Kleid:
aber die Jeans sitzt straffer
Blau liebt er und Schwarz schön
also Schwarzblau.

Steht die Uhr:
nein noch einmal das
Beethoven-Trio im zweiten Satz geht
die Klingel

ich öffne die Tür

du schon da?

او می‌آید

خرید:
آب البالو، اسفناج، کچالو
مارچوبه نه،
گران است هنوز
یا نه، بیخیال
دو کیلو هم مارچوبه لطفن

اوه خدای من:
لعنتی رنگ تمام کرده آرایشگر
به جای سرخ
شرابی باید بریزم به موهام
بپا! کوتاه نکنی از پیش رو

چه یک لباس مناسبی؛
جین ولی تنگ‌تر می‌افتد
سکسی‌تر
او جان می‌دهد
برای آبی و سیاه

ساعت؛
نه، صدای زنگ
سه‌تایی بتهوون است
در موومان دوم

در را باز می‌کنم

رسیدی تو؟

سه

Befehlsform

Mein Haar
Ein Netzwerk
Verstrick dich

Mein Mund
Labyrinth
Verrenn dich

Meine Haut
Nesselhemd
Verbrenn

Meine Augen
Zwei Seen
Ersauf

Meine Brüste
Schöne Hügel
Ruhe sanft.

وجه امری

موهایم
تارهای تنیده
اسیر شو!

دهانم
هزارتویِ پر پیچ و خم
راهت راه گم کن!

پوستم
پیراهنی از گزنه
بسوزان!

چشم‌هایم
دو دریاچه
غرق شو!

سینه‌هایم
تپه‌های زیبا
آرام بیاسای!

چهار

ICH BIN DIE FRAU

Ich bin die Frau
die man wieder einmal anrufen könnte,
wenn das Fernsehen langweilt.

Ich bin die Frau, die man wieder einmal einladen könnte,
wenn jemand abgesagt hat.

Ich bin die Frau, die man lieber nicht einlädt
zur Hochzeit.

Ich bin die Frau,
die man lieber nicht fragt
nach einem Foto vom Kind.

Ich bin die Frau,
die keine Frau ist
fürs Leben.

زنی هستم

زنی هستم
که می‌توان دوباره به او زنگ زد
وقتی تلویزیون حوصله سربر است

زنی هستم
که می‌توان دوباره دعوتش کرد
وقتی دیگری رد کرده است

زنی هستم
که ترجیحاً فرانمی‌خواند کسی
مرا به ازدواج

زنی
که کسی تقاضا نمی‌کند کسی
از من بچه‌ای

من زنی هستم
که زن زندگی نیست

پنج

Ruhig

Du bist nicht da aber ich
bin ganz ruhig

Pünktlich fahren die Züge
heben die Flugzeuge ab
legen die Dampfer an

Ich bin nicht da aber du
bist ganz ruhig

Noch müssen wir es
einander nicht antun
dieses eine einzige Nimmermehr

Wenn nur eines
meins oder deines weiterschlägt.

آرام

تو نیستی
اما من کاملن آرامم

به‌موقع حرکت می‌کنند قطارها
هواپیماها بلند می‌شوند
پهلو می‌گیرند کشتی‌ها

من نیستم
اما تو کاملن آرامی

ما دیگر نیازی نداریم
این بلا را برسر یکدیگر بیاوریم
در این مورد
هرگز

اگر هنوز می‌تپد
قلب یکی
از تو
یا از من

شش

Kopfhoch

Mein Mann ist tot
ich hatte niemals einen
Mein Kind ist tot
ich hab es nie geborn
Mir geht es gut
ich hab hier nichts verloren
und mache mich
mit Traumextrakten satt.

سرت را بالا بگیر

شوهرم مُرده
من هرگز شوهری نداشتم
فرزندم مُرده
من هرگز او را به دنیا نیاورده‌ام

حال من خوب است
هیچ چیزی را از دست نداده‌ام
و خود را
اشباع می‌سازم
با عصارۀ رؤیاها

هفت

Angeschaut

Du hast mich angeschaut jetzt
hab ich plötzlich zwei Augen mindestens
einen Mund die schönste Nase mitten im Gesicht.

Du hast mich angefasst jetzt
wächst mir Engelsfell wo
du mich beschwertest.

Du hast mich geküsst jetzt
fliegen mir die gebratenen Tauben Rebhühner und Kapaunen
nur so ausm Maul ach
und du tatest dich gütlich.

Du hast mich vergessen jetzt
steh ich da
frag ich was
fang ich allein
mit all dem Plunder an?

تماشاشده

نگاهم کردی
ناگهان حداقل دو چشم دارم
یک دهان
و زیباترین بینی
در میان صورت

لمسم کردی
رشد می‌کند
پوست فرشته‌ای
در آن‌جا که شکایت داشتی

مرا بوسیدی
پرواز می‌کنند
از دهانم
کفتران کباب شده
کبک‌های بریان
و خروسکان اخته
آه
تو کیف کردی

فراموشم کردی
حالا من این‌جا ایستاده‌ام
و می‌پرسم
تنهایی چه کار کنم
با این آت و آشغال‌های به‌درد نخور

هشت

Kinderlied

An heißen Sommerabenden sang
Ich abends mit meinem Bruder
Im Bett: Mein Vater war
Ein Wandersmann er war
Aber nur erschöpft von Hitze und Krach
In der Maschinenfabrik
Brüllte Ruhe
Ganz leise sangen wir weiter
Aber der Vater spitzte die Ohren
Brüllte noch lauter
Ruhe. Wir summten
Der Vater schlich an die Tür
Ruhe. Die Stimme kippte
Wir hämmerten mit Pedal
Vierhändig auf das stumme Karoklavier

سرود کودکانه

روی تخت
آواز می‌خواندم با برادرم
در شب‌های داغ تابستان
پدرم یک رهرو بود
ولی خسته بود و کوفته
از گرما و قیل وقال
در کارخانه
نعره می‌کشید؛ ساکت!

ما آرام همچنان می‌خواندیم
پدر ولی گوش‌هایش را تیز می‌کرد
نعره می‌کشید بلندتر؛ ساکت!

ما وزوز می‌کردیم
او پاورچین به در خانه می‌آمد؛
ساکت!

صدا خفه می‌شد
ضربه می‌زدیم با پدال
چاردستی
بر روی این پیانوی چهارگوش

نه

Uhrwerk

Ein paar Tage noch quillt
Der Briefkasten über
Klingt das Telefon.
Auch die Rechnung kommt
Noch einmal und die
Erste Mahnung für die
Lebensversicherung.
Im Kühlschrank verderben
Die Vorräte. Der Mülleimer stinkt.
Nutzlose Luft legt sich
Als Staub auf Schreibmaschine
Und Staffelei Kippen Kleider die
Quarzuhr läuft weiter jedes
Rücken ein Herzschlag
Ein Hohn.

ساعت

سرریز می‌کند صندوق پست
همچنان چند روز دیگر
تلفن زنگ می‌خورد.
قبض دوباره می‌آید
و اولین جریمه بیمه زندگی

فاسد می‌شود آذوقه
در یخچال
سطل آشغال بوی گند می‌دهد
هوای بی‌ثمر
چون گرد وخاک دراز می‌کشد
بر ماشین تحریر
بر سه پایه نقاشی
و لباس‌های واژگون

ساعت به کار ادامه می‌دهد
هر تیک تاک یک تپش قلب
چه مسخره

ده

Die Sbahn rollt

Die Sbahn rollt
Der Kaffee schmeckt
Die Arbeit lockt
Dito dein Kuss
Du kannst
Suchen Verwerfen
Probieren Verzweifeln
und wieder von vorn.
keine Zeit für Elegien
Kriege Hunger und
andere Katastrophen
Weit weg
ertränkt im Medienfluss

Wie sonst könnten wir
Tag für Tag
auf kein Wunder warten

قطار غلت می‌زند
قهوه خوشمزه است
کار جلب می‌کند
باز هم بوسه‌ات!
تو می‌توانی
جست‌وجو کنی، نپذیری
بیازمایی، دلسرد شوی
و سپس از نو بیآغازی

مجالی برای مرثیه نیست
جنگ‌ها، گرسنگی‌ها
و بلایای دیگر
خیلی دور
در جریان مدیا غرق می‌شود

چگونه می‌توانیم دیگر روز به روز منتظر معجزه‌ای نباشیم

یازده

Brot und Salz

Su hast kein Haus gebaut
Bau denn auf mich

und keinen Baum gepflanzt
Leg Dich in meinen Schatten

kein Kind gezeugt
Nimm mich in deinen Arm

Lass mich dein Brot und Salz der Erde sein

نان و نمک

خانه‌ای نساختی تو
بساز پس بر من
نکاشتی درختی
دراز بکش در سایۀ من

فرزندی به دنیا نیاوردی
در آغوش بگیر مرا

بگذار
نان تو و نمک زمین باشم

ادبیات اقلیت / ۳۰ تیر ۱۴۰۰