پروندۀ ویژه (۱): آیا ادبیات برای سرگرمی است؟
ادبیات اقلیت ـ خواندن رمان و ادبیات داستانی سرگرمی و تفنن است یا کنشی متفکرانه و اندیشهمحور؟ آیا میان این دو مرز روشنی وجود دارد؟ وقتی میخواهیم کتابی (رمانی ـ داستانی) بخوانیم، در جستوجوی چه هستیم؟ آنکه سرگرمترمان میکند یا آنکه پرسشهای بیشتری در ما برمیانگیزد و بیشتر به فکرمان وامیدارد؟ به هر حال رمان خوب کدام یک از این دو است؟
این پرسشی است که «ادبیات اقلیت» با تعدادی از نویسندگان و مترجمان و منتقدان ادبیات در میان گذاشت و پاسخهای آنان را در قالب این ویژه نامه منتشر کرد. آنچه میخوانید، حاصل این گفتوگوهاست:
ادبیات باید بتواند سر ما را گرم کند
ادبیات داستانی مثل دیگر شاخه های هنر آمده است تا با چشم اندازی آرمانی، جهان را برای ساکنانی قابل سکونت کند که توسط سرمایه به یک اردوگاهِ بیکاریِ اجباری تبدیل شده است. …
داستان بدون پرسشگری، چیزی کم دارد
شهرام رحیمیان معتقد است اگر خواندن ادبیات داستانی لذت نداشته باشد، چیزی کم دارد و اگر پرسشگر هم نباشد، باز چیز دیگری کم دارد. …
لذت ادبی باعث اعتلای انسان است
عباس عبدی گفت: هدف من از خواندن و حتی نوشتن، لذت بردن است و نه سرگرمی و تفنن. اما نکته ای که هست این است که هر وقت کتاب و رمان و داستان می خوانید، اندک اندک سلیقۀ خود را ارتقا می دهید و کم کم از هر متنی لذت نمی برید و حتی بعضی ها را توهین به شعور و سلیقه خود می دانید. …
کتاب باید مثل تبری باشد برای دریای یخ زدۀ درونمان!
ما نیاز به کتابهایی داریم که مثل یک ناخوش حالی ِ سخت دردناک متاثرمان کند؛ مثل مرگ کسی که از خودمان بیشتر دوستش داشتیم؛ مثل زمانی که در جنگلها پیش میرویم، دور از همهٔ آدمها؛ مثل یک خودکشی. کتاب باید مثل تبری باشد برای دریای یخزدهٔ درونمان… …
محمدعلی: داستان هایم را به قصد تفنن نمی نویسم
محمد محمدعلی در پاسخ به این پرسش که ادبیات داستانی و رمان سرگرمی و تفنن است یا جدی و پرسشگر و به قولی «به منزلۀ پژوهش»، گفت: من شخصاً داستان های خود را به قصد تفنن نمی نویسم. سعی می کنم جدی باشم و پرسشی را مطرح کنم. …
سرگرمی یا جدی بودن رمان، مربوط است به خواننده و نظریۀ دریافت
سهیل سمی می گوید: از معنای مؤکد تفنن که بگذریم، اگر سرگرمی را همان «امیوزمنت» ترجمه کنیم، چطور میتوان تعیین کرد که شما به دلایل خاص خودتان با خواندن صد سال تنهایی بیشتر سرگرم میشوید یا من مثلاً با خواندن جان گریشام. …
رمان سرگرمی؛ رمان متفکرانه
فرشته احمدی معتقد است تفنن و سرگرمی و لذت، هدف غایی همۀ تلاشهای ماست، آفرینش هنری که جای خود دارد. اما چگونه می شود به شکل لذتبخشی اندیشید؟ یا چگونه می شود اندیشه را در قالبی بیان کرد که خواننده محظوظ شود و ذهن بتواند از کلیشهها و فرمهای غالب همیشگی خلاص شود؟ …