یوسا: نوبل ادبیات برای نویسندگان است، نه خوانندگان
ماریو بارگاس یوسا نویسنده پرویی برنده نوبل ادبیات در نشست رسانهای اخیر خود، درباره روشهای نویسنده شدن، عشق و مخالفتش با اعطای جایزه نوبل ادبیات ۲۰۱۶ به «باب دیلن» صحبت کرد.
به گزارش ایسنا، «پرو دیس ویک» نوشت: «ماریو بارگاس یوسا» که طی چند روز گذشته از دانشگاهی فیلیپینی مدرک دکترای افتخاری دریافت کرده و نشستی رسانهای در موسسه «سروانتس» داشته، باز هم با سخنانی جنجالی تیتر رسانهها شده است.
او درباره تعلق گرفتن جایزه نوبل امسال به «باب دیل» ـ خواننده و ترانهسرای مشهور آمریکایی ـ گفت: من «باب دیلن» را به عنوان یک خواننده تحسین میکنم، اما فکر نمیکنم او نویسنده خوبی باشد. نوبل ادبیات برای نویسندگان است، نه خوانندهها.
«یوسا» اولین کسی نیست که با اعطای مهمترین جایزه عرصه ادبیات به «دیلن» مخالفت کرده. پیش از او چهرههای سرشناس دیگری هم نسبت به این اتفاق واکنشهای منفی نشان دادهاند.
نویسنده «سور بز» همچنین در ادامه صحبتهایش در موسسه «سروانتس» فیلیپین به نویسندگان جوان توصیه کرد: برای این که نویسنده شوید، به نوشتن ادامه دهید، حتی اگر فکر میکنید استعداد آنچنانی ندارید.
او درباره خودش گفت که وقتی جوان بوده، فکر اینکه یک روز نویسندهای موفق شود به ذهنش خطور نمیکرده است. او در این نشست اظهار کرد: وقتی من نویسندگی را شروع کردم، یک نویسنده آمریکای لاتینی شدن به معنای نویسندهای حاشیهای شدن بود. در آن زمان اگر تو اهل پرو یا شیلی بودی و تصمیم میگرفتی نویسنده شوی، فکر کردن به موفقیت خیلی سخت بود؛ چرا که در این کشورها هیچ انتشاراتی وجود نداشت.
از آن زمان خیلی چیزها تغییر پیدا کرده و نویسندگان آمریکای لاتینی همچون خود «یوسا»، نه تنها به موفقیت رسیدند بلکه جایزه نوبل ادبیات را هم دریافت کردند.
«یوسا» در خلال صحبتهایش گفت که حتی پیش از این که هر گونه مهارتی در نویسندگی داشته باشد، اشتیاق به نوشتن را در خود حس میکرده است. او در این باره گفت: من اصلا استعداد نداشتم. هر بار که امتحان میکردم به این نتیجه میرسیدم که هیچ گونه توانمندی در این زمینه ندارم و بعد رمان «مادام بوواری» (به قلم گوستاو فلوبر) را خواندم. این کتابی بود که زندگی من را تغییر داد. من هم شیفته رمان «فلوبر» شده بودم و هم شروع فروتنانه آثار نویسندگان فرانسوی برایم الهامبخش بود. من نامهنگاریهای «فلوبر» را خواندم و این کمک خارقالعادهای به من کرد، چون دقیقا شبیه من و بسیاری دیگر از نویسندگان، او هم در ابتدای کار هیچ استعدادی نداشته است. او یک ذهنیت داشت و آن هم این بود که میخواست یک نویسنده بزرگ شود. بنابراین با مقاومت، لجاجت، نظم و سختکوشی با این فقدان استعداد جنگید.
«یوسا» که روز چهارشنبه راهی مانیلا ـ پایتخت فیلیپین ـ شده، در دانشگاه «سانتو توماس» سخنرانی کرده و مدرک دکترای افتخاری را از دانشگاه «دلا سالی» دریافت کرده، در ادامه صحبتهایش اظهار کرد: بنابراین من فهمیدم که اگر استعداد هم نداشته باشی، اما بخواهی یک نویسنده خوب شوی، باید سخت کار کنی. باید خیلی باانضباط عمل کنی. باید آنقدر کلهشق باشی که از آنچه انجام دادهای، راضی نباشی، برای این که بتوانی همیشه آنچه را انجام دادهای ارتقا ببخشی؛ همان کاری که «فلوبر» میکرد. به نوشتن ادامه دهید.
در این نشست همچنین از «یوسا» درباره احساس عشق سوالی پرسیده شد، اما او بدون این که اشارهای به رابطه خود با «ایزابل پریسلر» داشته باشد، در پاسخ گفت: عشق تجربهای فوقالعاده و شگفتانگیز است و شاید غنیترین احساسی که ما حس کردهایم. اما یک چیز خصوصی است.
«ماریو بارگاس یوسا» متولد ۱۹۳۶، از مطرحترین چهرههای ادبیات آمریکای لاتین بهشمار میرود. او در پنج دهه گذشته، آثاری را مانند «سور بز»، «خانه سبز»، «گفتوگو در کاتدرال» و «شهر سگها» خلق کرده است. این نویسنده در عرصه سیاست و مقالهنویسی هم دست توانایی دارد و آثارش در روزنامههای معتبر اسپانیولیزبان به چاپ میرسد. شهرت «یوسا» با نخستین رمانش – «زندگی سگی» – آغاز شد.
این رماننویس پرویی در هفتم اکتبر سال ۲۰۱۰ برنده جایزه نوبل ادبیات شد. حدود ۲۰ سال نام او جزو کاندیداهای این جایزه بود. این نخستینبار از سال ۱۹۸۲ بود که یک نویسنده از آمریکای لاتین توانست برنده جایزهی نوبل ادبی شود. «یوسا» در سال ۱۹۹۴ به عنوان عضو آکادمی اسپانیا برگزیده شد و در سالهای گذشته در بسیاری از دانشگاههای آمریکا، آمریکای جنوبی و اروپا تدریس کرده است.
«یوسا» توانست در سال ۱۹۹۵ جایزه «سروانتس»، مهمترین جایزه ادبی نویسندگان اسپانیولیزبان، را از آن خود کند و همچنین در سال ۱۹۹۶ برنده جایزه صلح آلمان شد.
ادبیات اقلیت / ۱۶ آبان ۱۳۹۵