از کراکف تا تهران / گزارشی از کتاب در سرزمین عقاب سپید
معصومه فرید: عقاب سپید، نماد کشور لهستان است و در سرزمین عقاب سپید شرح یازده گفت‌وگو با ایران‌شناسان لهستانی که آیدین فرنگی آنها را انجام داده و نشر هزار کرمان در سال ۹۴ به چاپ رسانده است.
آیدین فرنگی پیش از این، گفت‌وگوی بلندی با میرجلال‌الدین کزازی را با موضوع زندگی، آثار و اندیشه‌های او، در قالب کتابی با عنوان «از کاف تا نون» به بازار نشرارائه داداه است. او، این‌بار به شرح گفت‌وگوهای خود با ایران‌شناسان و مطلعان در دانشگاه یاگلونی، دومین دانشگاه قدیمی اروپا و در حوزه‌هایی چون زبان و ادبیات فارسی در کتابش پرداخته است.
فرنگی، گفت‌وگوهای خود را در طول ۲۸ روز اقامتش در کراکف، پایتخت پیشین لهستان و مرکز فرهنگی شرق اروپا و طی مراجعاتش به دانشگاه یاگلونی، واقع در همان شهر ترتیب داده است و اکثر مصاحبه‌شوندگان از استادان لهستانی این دانشگاه هستند.
عمده عناوین موضوع گفت‌وگوها در فهرست کتاب، پیرامون زبان و ادبیات فارسی است. با این‌حال محتوای آنها فراتر از آن است. حین گفت‌وگوها از مواردی چون پیشینه ادبی، تاریخی و فرهنگی لهستان؛ بیوگرافی مارِک اسموژینسکی- ایران‌شناس و مترجم برجسته لهستانی؛ شاعران و داستان‌نویسان ایرانی و آثار افرادی چون: فردوسی، سهراب سپهری، قیصر امین‌پور، بزرگ علوی، صادق هدایت، سیمین دانشور، حسین سناپور، شهرنوش پارسی‌پور، ابوتراب خسروی و… ؛ تعارف در فرهنگ ایرانی، مسائل و مشکلات دانشجویان ایران‌شناسی در لهستان و زبان‌آموزی به غیر فارسیزبانان، سخن به میان رفته است.
محور اصلی دو گفت‌وگوی آخر موسیقی است. یکی از این دو گفت‌وگو، با ماریوش کلوه، خواننده اپراست که در آلبومی با نام «قلب‌ها»، تعدادی از غزل‌های مولانا را به زبان اصلی خوانده است و گفت‌وگوی دیگر با آنا مارچینوفسکا، اولین و تنها دف‌نواز لهستانی است که از فارغ‌التحصیلان رشته ایران‌شناسی دانشگاه یاگلونی بوده و مدتی را نیز به واسطه گرفتن بورس تحصیلی، در ایران سپری کرده است.
آیدین فرنگی، بخشی با عنوان سخن پایانی را نیز در انتهای کتاب قرار داده و در آن به شرح خلاصه‌ای از مشاهدات و تجربیات خود در کراکف پرداخته و پس از آن، کتاب‌شناسی لهستان به زبان فارسی را آورده است. «در سرزمین عقاب سپید»، خواننده ایرانی را پای حرف غریبه‌های آشنایی می‌نشاند که ایرانی نیستند، اما به‌واسطه شناختشان از ایران، ما را از زاویه دید دیگری، به خودمان نشان می‌دهد و همین امر موجب جذابیت خواندن کتاب می‌شود. برخی از موضوعاتی که در طول گفت‌وگوها مطرح می‌شود، خود می‌توانند روزنه‌هایی باشند هر چند کوچک برای ورود به دنیای تحقیق و پژوهش بیشتر و گسترده‌تر در حوزه‌های مختلف ادبی، فرهنگی و موسیقی.
عناوین موضوعات، در فهرست کتاب، شامل این موارد است: «شاهنامه» و ترجمه‌های لهستانی آن؛ مارِک اسموژینسکی، لهستانیای ایران‌دوست؛ در جست‌وجوی سیر تاریخی تلفظ واژه‌ها؛ زبان روزمره، شعر فارسی و شخصیت زن در رمان‌های ایرانی؛ ترجمه‌های فارسی «کتاب مقدس» و تاریخ دین مسیح در ایران؛ زبان‌آموزی، تدریس ادبیات نیست؛ از رسم الخط فارسی تا مطالعه درباره ترجمه متن‌های پهلوی؛ زبان‌آموزی و ضرورت توجه به تفاوت‌های منطقه‌ای؛ دشواری تهیه کتاب‌های تازه فارسی؛ پرواز مولانا در قلمروی عقاب سپید؛ از کراکف تا تهران، در پی شورانگیزی یک صداغ سخن پایانی؛ کتاب‌شناسی لهستان به زبان پارسی؛ نمایه.
روزنامۀ فرهیختگان / شمارۀ ۲۱۶۶
ادبیات اقلیت / ۲ اسفند ۱۳۹۵
تمامی حقوق برای پایگاه اینترنتی «ادبیات اقلیت» محفوظ است.