آیا مینی مال نویسی مد شده است؟

ادبیات اقلیت ـ به نقل از روابط عمومی فرهنگسرای نیاوران*: شیوا ارسطویی مترجم، شاعر و داستان نویس در دهمین نشست خانه مینی مال نیاوران در سال ۹۴ پیرامون علل موفقیت مینی مال در جوامع پیشرفته سخن گفت.

ارسطویی مینی مال را یکی از فرم‌های داستان‌نویسی عنوان کرد که جوامع در حال توسعه به آن بیش از حد می پردازند و خاطر نشان کرد:به یاد دارم که گلشیری در یکی از محافل ادبی با اشاره به ترجمه داستان های ریموند کارور توسط همسرش گفت: وای به روزی که این کتاب چاپ شود. من خیلی چیزها از این مکتب فراگرفته ام. داستان مینی مال نوشتن به عنوان یک مانیفست و فقط یکی از هزاران رویکردی که به داستان نویسی وجود دارد می تواند به لحاظ فرمول داستان نویسی به دانش نویسنده کمک کند. آدم های تجربه گرایی که می خواهند همه رویکرد های داستان نویسی را تجربه کنند مینی مال نوشتن برایشان تجربه ای بکر است . رویکرد من به داستان نویسی چیزی است که ممکن است از قواعد داستان مینی مال استفاده کنم اما خودم را هیچ گاه یک مینی مال نویس نمی دانم.

وی با طرح این سوال که چرا مینی مال در جوامعی مثل آمریکای شمالی این قدر موفق می شود ولی در جوامع در حال توسعه جواب نمی دهد ادامه داد:تاثیر پدیده سینما بر ادبیات به شکل گیری این جریان بسیار کمک کرد . خواننده قرار نیست داستان را بخواند بلکه او قرار است ببیند از این رو این عینی ترین رویکرد به داستان نویسی است . این محصول تاثیر سینما بر ادبیات است . به نظر همینگوی سینما یک رقیب بسیار جدی برای داستان بود.

نویسنده مجموعه داستان‌های «آمده بودم با دخترم چای بخورم» و «آفتاب مهتاب» در ادامه صحبت هایش افزود: مینی مال یک قاعده گذاشت برای کسی که می خواهد داستان نویسی را تجربه کند و او را از کشف و شهود های شخصی خلاص کرد چرا که قانون می دهد. اگر مانیفست مینی مال نویسان را مطالعه کنید به حدودا دوازده قاعده می رسید که به شما چگونگی مینی مال نوشتن را شرح می دهد. مثل اینکه مثلا داستان نویس باید با اولین جمله موقعیت پردازی کند و … این کار نویسنده را راحت می کند. براحتی می توان بر اساس این قواعد داستان نوشت. ولی به نظر من باید صحبت های بسیاری در مورد آن صورت بگیرد . این که چرا این سبک داستان نویسی در جوامعی موفق می شود و در جوامعی جواب نمی دهد .یکی از عللی که شاهد موفقیت این گونه سبک ها در جوامع پیشرفته هستیم این است که نویسنده تجربه ها و آزمون خطاهای  فراوان را تجربه می کند تا می رسد به این گونه سبک ها اما در جوامع در حال توسعه همه خوشحالند که یک سری قانون وجود دارد که می توانند بنویسند و داستان نویسی تبدیل می شود به یک اتفاق سهل الوصول. این که ما فقط یک نوع رویکرد را اساس داستان نوشتن قرار دهیم اتفاقی بسیار بد و ناراحت کننده است .در بعضی از جوامع  به نظر من قواعد مینی مال نویسی بیشتر به درد ویراستارها می خورد در حالی که در اروپا مینی مال رویکردی فلسفی دارد.

ارسطویی با ذکر این نکته که از قواعد مینی مال نویسی استفاده زیادی می کند اظهار داشت: چیزی که محدود می کند نویسنده را، فرم هایی است که جلوی او می گذارند. مضامین، فرم های خودشان را پیدا می کنند. بعضی مضامین هستند که اقتضای آنها مینی مال نیست. در هیچ کجا اینقدر راجع به مینی مال و مینی مال نویسی اینقدر شور و اشتیاق وجود ندارد که در ایران وجود دارد. انگار مینی مال نویسی مد شده است. شما می توانی توصیفی بکنی که تا بحال هیچ کس شبیه آن ننوشته است و یا صفت هایی بسازی که هیچ کس تا به حال آن را نساخته  و یا استعداد های زبانی را طوری کشف کنی که حتی زیاد هم کم باشد ما با کلیشه مخالفیم.

* با اندکی ویرایش