ابوتراب خسروی: جشنواره داستان پانزده‌کلمه‌ای کودکان کار فرصتی مغتنم برای ایجاد جریانی از مفاهمه و تفکر است
ادبیات اقلیت ـ ابوتراب خسروی، نویسنده و داور نخستین دورۀ جایزۀ ادبیات اقلیت در گفت‌وگویی با دبیرخانۀ این جایزه به بیان دیدگاه خود دربارۀ جشنوارۀ داستان پانزده‌کلمه‌ای با موضوع کودکان کار پرداخته است، که متن کامل آن از این قرار است:
نظرتان دربارۀ فرم انتخابی این جشنواره، یعنی داستان پانزده‌کلمه‌ای چیست؟
مالرو می‌گوید، ایجاز، احترام به خواننده است. وقتی که ما داستان‌های چند کلمه‌ای می‌نویسیم در واقع به نوعی ایجاز را به کار می‌گیریم و تمرین ایجاز می‌کنیم. به نظر من این برای یک داستان‌نویس تمرین و ممارست خیلی خوبی است. از طرف دیگر در روزگار شتابزدۀ ما که زندگی به نوعی زندگی در تعجیل و شتاب است، این نوع از نوشتن مورد علاقۀ مخاطبان قرار گرفته و علاقه‌مند دارد.
دشواری داوری چنین آثاری چیست و برای داوری این قبیل آثار چه معیارهایی را باید در نظر گرفت؟
در واقع نویسنده باید بتواند یک پلات داستانی را در مجال همان چند کلمه ایجاد کند و بتواند شدت تأثیر ایجاد کند. الگوی آرمانی این است که در مجال آن چند کلمه بتواند پلاتی را وضع کند که بر مخاطب شدت تأثیر داشته باشد.
دشواری آن همان مقایسه است. آثاری را که می‌رسد، باید دید و در قالب مقایسه بهترین آثار انتخاب می‌شود. این قضیه طبیعتاً دقت بسیاری می‌خواهد. هم از طرف نویسنده و هم خواننده. چون ایجاز خودبه‌خود شرایطی را ایجاد می‌کند که معنا به زیرلایه می‌رود و خواننده در این نوع آثار با کمی دقت، مفهوم را کشف می‌کند.
به نظرتان ویژگی خاص این جشنواره چیست؟
من یادم هست که قبلاً هم جشنوارۀ داستان چندکلمه‌ای برگزا شده است و من خودم در برخی از آن‌ها داور بوده‌ام. البته نه با موضوع کودکان کار. اما به طور کلی این اولین باری نیست که این‌طور جشنواره‌هایی برگزار می‌شود، ولی خب معدود است و یک فعالیت رایج نیست. از این جهت، نوعی طبع‌آزمایی است که شکل آن ایجاز و مجال آن کوتاه است.
نظرتان دربارۀ چنین پیوندهایی میان ادبیات و معضلات و مشکلات اجتماعی چیست و آیا معتقدید که ادبیات می‌تواند در حل معضلاتی از قبیل مسئلۀ کودکان کار سهیم باشد؟
طبعاً. ادبیات در هر شکلش مفاهمه است. هنر در هر شکلش مفاهمه است. اگر ما بتوانیم مفاهمه‌ا‌ی فراگیر در جامعه ایجاد کنیم و به این مفاهمه کمک بکنیم، و درواقع به درک حضور دیگری دست یابیم، طبعاً در توسعۀ معنا و توسعه‌ی معنویت مؤثر خواهیم بود.
در نهایت، باید دید که نویسندگان چنین آثاری، چقدر مضامین انتخابی‌شان راجع به مشکلات و دردسرهای دوران ماست. باید بعداً ببینیم. ان‌شاءالله بعد از اینکه این آثار به من رسید و من خواندم و قضاوت کردم، آن‌موقع خواهم گفت این کارها چه ویژگی‌هایی داشته‌اند و امتیازات آن چه بوده است.
می‌دانید که این جشنواره با مشارکت مالی شرکت‌کنندگان برگزار می‌شود. بخش عمدۀ این مبالغ به جوایز شرکت‌کنندگان برگزیده و برگزاری جشنواره اختصاص دارد و بخشی از آن نیز صرف حمایت از کودکان کار می‌شود. شما این نوع برگزاری جشنواره را که در ایران مرسوم نبوده است، چگونه ارزیابی می‌کنید؟
من بعید می‌دانم که مشارکت در حدی باشد که این جشنواره از نظر مالی بتواند گرهی از کودکان کار باز کند. اما می‌دانم، همین‌که مجالی پیدا می‌شود که عده‌ای به مشکلات و مسائل زندگی کودکان کار فکر کنند، بسیار مغتنم است. این جشنواره کمک می‌کند به ایجاد جریانی از مفاهمه که به این موضوع فکر شود. واقعیت این است که کسانی که دارند این جشنواره را برگزار می‌کنند، به این قضیه فکر کرده‌اند و من به آنان دست‌مریزاد می‌گویم. همین که یک جشنوارۀ داستانی به این قضیه اختصاص پیدا کند، به اعتقاد من خیلی خوب است و باعث می‌شود که عده‌ای به این قضیه فکر کنند و آغاز حل مشکلات فکر کردن و تفکر است.
مصاحبه از: معصومه فرید
ادبیات اقلیت / ۲۵ اسفند ۱۳۹۵
تمامی حقوق برای پایگاه اینترنتی «ادبیات اقلیت» محفوظ است.