مطرود / نوشتۀ انعام کچه چی از عراق / نامزد نهایی جایزه بوکر عربی ۲۰۱۹

ادبیات اقلیت ـ رمان “مطرود” نوشتۀ انعام کچه چی از کشور عراق، یکی از شش نامزد نهایی جایزه بوکر عربی در سال ۲۰۱۹ معرفی شده است.

خلاصۀ رمان:

رمان مطرود (النبیذه) تاریخ معاصر عراق را می‌کاود، و دورۀ متمایزی را که روزنامه‌نگاری به نام تاج الملوک عبدالمجید در دوران سلطنت زیسته است، بازمی‌خواند. او صاحب اولین مجله در بغداد است؛ و روابطی با نخست‌وزیر نوری السعید و ولی عهدش عبدالاله برقرار کرده است. تاج الملوک درگیر جنبشی ضدحکومت می‌شود، از این رو برای کار در رادیو عربی کراچی به آن‌جا سفر می‌کند؛ میان او و همکار فلسطینی‌اش، منصور البادی، رابطه‌ای عاشقانه درمی‌گیرد. اما ناگزیر از هم جدا می‌شوند. تاج الملوک به پاریس می‌رود و در آن‌جا ازدواج می‌کند و منصور به سمت مشاور هوگو چاوز رئیس جمهور ونزوئلا منصوب می‌شود. شخصیت سوم رمان، ودیان الملاح، یک کمانچه‌نواز جوان در ارکستر سمفونیک عراق است که مورد تجاوز پسر رئیس ارکستر قرار می‌گیرد و شرمسار از بی‌سیرتی برای درمان به پاریس فرار می‌کند. او با تاج الملوک آشنا می‌شود، و تاج الملوک او را تحت حمایت خود می‌گیرد؛ و علی‌رغم تفاوت سن، رابطه‌ای عمیق میان آن دو شکل می‌گیرد، که محور آن عشق به میهن و مطرود بودنشان بی‌جرم و گناهی است.

دربارۀ نویسنده:

انعام کچه چی در سال ۱۹۵۲ در بغداد زاده شد. او از دانشگاه بغداد در رشتۀ روزنامه‌نگاری فارغ‌التحصیل شد. در مطبوعات و رادیوهای عراق به کار مشغول بود؛ تا آن‌که برای ادامۀ تحصیل در مقطع دکترا در دانشگاه سوربن به پاریس رفت. او در سال ۱۹۸۶ فوق‌ لیسانس و دکترای روزنامه‌نگاری را از دانشگاه سوربن دریافت کرد. کچه چی موفق به کسب جایزۀ «لاگارد» فرانسه شده است. اکنون با روزنامۀ الشرق الاوسط لندن و مجلۀ کل الاسره شارجه به عنوان خبرنگار همکاری دارد. کچه چی یک زندگینامه تحت عنوان «لورنا» از همسر نقاش و پیکرتراش پیشتاز عراقی، جواد سلیم، منتشر کرده است. هم‌چنان‌که کتابی به فرانسه دربارۀ ادبیات زنان عراقی در دوران جنگ‌ها و عسرت‌ها به نگارش درآورده است. در سال ۲۰۰۴ یک مستند از زندگی دکتر نزیهه الدلیمی، اولین زن عربی که در سال ۱۹۵۹ به وزارت رسید، تهیه و کارگردانی کرد. از رمان‌های او می‌توان به جویبارهای قلب (۲۰۰۵) –ترجمه شده به فارسی با نام «آب باریکه‌ها»- ونوۀ آمریکایی من (۲۰۰۸) اشاره کرد؛ که این کتاب دوم، به لیست نهایی بوکر عربی در سال ۲۰۰۹ راه یافت، و به انگلیسی، فرانسه، فارسی، ایتالیایی و چینی ترجمه شد. رمان تکه پاره‌های من او نیز که به لیست کوتاه بوکر ۲۰۱۴ راه یافته بود، به زبان‌های فرانسه و فارسی ترجمه شده است.

***

جایزه عربی بوکر در سال ۲۰۰۷ به همت هیئت گردشگری و فرهنگ ابوظبی و با پشتیبانی جایزه بوکر بریتانیا پایه گذاری شد.

این جایزه صرفاً در حوزه رمان برگزار می‌شود و لیست نهایی آن شامل شش رمان می شود. به جز تضمین ترجمه رمان برتر، به هر یک از شش رمان راه یافته به لیست نهایی، مبلغ ده هزار دلار و به رمان برگزیده علاوه بر آن مبلغ پنجاه هزار دلار پرداخت می‌شود.

دوازهمین دورۀ جایزۀ جهانی رمان عربی (بوکر عربی سال ۲۰۱۹) طی مراسمی در سالن تئاتر ملی عروسکی فلسطین در شهر قدس لیست کوتاه نامزدهای این دوره از جایزه را اعلام کرد.

این لیست شامل رمان‌های پست شبانه (برید اللیل) نوشتۀ هدی برکات از لبنان از انتشارات دار الآداب، و خورشید سفید و سرد (شمس بیضاء بارده) نوشتۀ کفی الزعبی از اردن از انتشارات دار الآداب، و یک تابستان به همراه دشمن (صیف مع العدو) نوشتۀ شهلا العجیلی از سوریه از انتشارات ضفاف، و وصیت‌ها (الوصایا) نوشتۀ عادل عصمت از مصر از انتشارات دار الکتب خان، و مطرود (النبیذه) نوشتۀ انعام کجه چی از عراق از انتشارات الجدید، و به کدامین گناه مرد؟ (بأی ذنب رحلَت؟) نوشتۀ محمد المعزوز از مغرب از انتشارات المرکز الثقافی للکتاب است.

گزارش: فرزدق اسدی

اخبار مربوط به جایزه بوکر عربی سال ۲۰۱۷

اخبار مربوط به جایزه بوکر عربی سال ۲۰۱۸

ادبیات اقلیت / ۲۱ بهمن ۱۳۹۷